په کابل کې د جمعيت ګوند د يوه پخواني قوماندان عبدالستار غوربندي د وژنې د څېړنې ګمارل شوى هيئت وايي، دغه وژنه سياسي انګېزه لري.

د دې قضيې د څېړنې لپاره د ګمارل شوي هيئت غړي، حبيب الرحمن افغان چې د ولسي جرګې استازى هم دى، نن ازادۍ راډيو ته وويل:

”د دې قضيې ځينې اړخونه سياسي دي. د هغې ډلې بې پروايي هم ښيي چې د عملياتو لپاره يوې سيمې ته ځي. په ځينو ارګانونو کې خودغرضه خلک شته چې له پوښتنو- ګروېږنو او محکمې ته يې له سپارلو پرته بېګناه کسان وژني.“

ادعا کېږي چې عبدالستار غوربندي چې په امر ستار هم مشهور و، پنځه ورځې مخکې په کابل کې د ملي امنيت يوې قطعې په عملياتو کې ووژل شو.

ولسمشر محمد اشرف غني د دې پېښې د څېړلو لپاره يو هيئت د ګمارلو سپارښتنه وکړه.

جمهوري رياست ويلي چې تر څېړنو وروسته به لازم اقدامات کېږي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لویې کمیشنرۍ برازیل ته د افغان کډوالو د لومړنیو کورنیو د تګ هرکلی وکړ.

د ملګروملتو د دې ادارې په نوښت په لومړي وار د«ټولنیز ملاتړ پروګرام» له لارې د لاتینې امریکا په دې هیواد کې یو شمېر افغانان د کډوالو په توګه ومنل شول.

د تېرې اوونۍ د سې شنبې په ورځ د ښځو او ماشومانو په شمول ۱۸ افغانان له پاکستانه د برازیل ساوپالو ښار ته ورسېدل.

د دوی د هرکلي او ټولنیز ادغام چارې د «پناهځای» په نوم د یوې مدني ټولنې له خوا پر مخ وړل کېږي. دا اداره د برازیل حکومت له خوا ټاکل شوې چې د کډوالو په سرپرستۍ او د ادغام په پروسه کې یې مرسته وکړي.

ټاکل شوې ده چې پناهځای به په روان ۲۰۲۵ کال کې ۵۰۰ کسان ومني.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونو د مشرتابه پلاوي غړی خانجان الکوزی وايي، لا هم پاکستان او هند د افغان سوداګرو د مالونو مخه نیولې ده.

ده ازادي راډیو ته وویل چې په تجارتي مال بار سلګونه کانتینره په کراچۍ، تورخم او سپین بولدک او همداراز واګه بندرونو کې درول شوي:

«۱۵۰ لارۍ چې وچه مېوه او تازه سبزي پکې ده او باید د پاکستان له لارې واګې ته داخلې شوې وای، متاسفانه اول پاکستان درولې وې اوس هند اجازه نه ورکوي. پر دې سربېره زموږ یو نیم زر کانتینر چې د هند مالونه پکې بار دي او کراچۍ ته رارسیدلي، هلته ولاړ دي.»

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونو د مشرتابه پلاوي دغه غړي له هند او پاکستانه وغوښتل چې د افغان سوداګرو کانتینرونو ته اجازه ورکړي چې خپل مال تر منرله وروسوي.

د بدخشان په بهارک ولسوالي کې د سیلو له کبله ۵ تنه مړه شوي دي.

په بهارک او همداراز جرم ولسوالیو کې سیلونو خلکو ته مالي زیانونه هم اړولې دي.

په بدخشان کې له طبیعي پیښو سره د مبارزې رييس مولوي محمد اکرم اکبري نن وویل چې سیل په بهارک ولسوالي کې د ۵ تنو ژوند اخیستی او ډېر مالي تاوانونه یې هم اړولي دي.

تر ده مخکې په بدخشان کې له پېښو سره د مبارزې د ریاست د پيښو امر محمد کامګار ویلي و چې د جمعې د ورځې سیلونو د بدخشان په جرم او بهارک ولسوالیو کې کورونه، کرنیزې ځمکې او بڼونه ویجاړ کړې دي.

د طالبانو دغه مسوول زیاته کړه چې سیمې ته یې کومکي ډلې استولې دي چې حال معلوم کړي، خو په جرم او بهارک ولسوالیو کې یوشمیر کسانو رسنیو ته ویلي دي چې په سلګونو جریبه زراعتي ځمکه او باغونه ویجاړ شوې دي او ګڼ کورونه هم سیلونو وړې دي.

د راپورونو له مخې دغو سیلونو د فیض اباد-بهارک پر لویه لار یو شمیر موټر هم وړې دي.

د بریتانیا پولیسو اعلان کړی چې د څلورو ایرانیانو په شمول یې پنځه تنه د ترهګرۍ په تور نیولي دي.

د لندن ښار پولیسو د یکشنبې په سهار (د غویي ۱۴مه) په یوه بیان کې ویلي چې دغه کسان په لندن، سویندون، او مانچسټر کې نیول شوي، او پر دوی پر یوه ځانګړي ځای د حملې لپاره د دسیسې جوړولو شک دی.

پولیسو د نیول شویو کسانو هویت نه دی افشا کړی، خو ویلي یې دي چې څلور تنه ‌یې د ایران اتباع دي او عمرونه ‌یې د ۲۹ او ۴۶ کلونو ترمنځ دي. د پنځم کس عمر او تابعیت تر اوسه تر څېړنې لاندې دي.

د لندن د متروپولټن پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې مشر، دومینیک مورفي، ویلي: «تحقیقات لا هم په لومړیو پړاوونو کې دي، او موږ د مختلفو احتمالي لارو پلټنه کوو، څو معلومه کړو چې آیا دا موضوع د خلکو لپاره نور احتمالي خطر هم لري که نه.»

مورفي زیاتوي چې د امنیتي دلایلو له امله، اوس مهال نور معلومات نه‌ شي شریکولای.

تر دې دمه د موضوع په اړه نور جزیات نه دي ورکړل شوي، او ایراني چارواکو هم تر اوسه څه نه دي ویلي.

د اسراییل پوځ، په غزې تړانګه کې د خپلو پوځي عملیاتو د پراخولو په درشل کې، د لسګونو زره احتیاطي ځواکونو د رابللو امر کړی دی.

د اسراییلي رسنیو د راپورونو له مخې، دا ځواکونه د دې لپاره رابلل شوي چې د اسراییل دننه او لوېدیځې غاړې فعال سرتېري بدل کړل شي، څو د غزې جبهې ته د هغوی د استولو زمینه برابره شي.

که څه هم د اسراییلي پوځ ویاند دغه راپورونه نه دي تایید یا رد کړي، خو د فرانس پریس خبري آژانس ځینو خبریالانو ویلي چې د هغوی خپلوانو ته د بلنې احضاریې رسېدلي دي.

د اسراییل دولتي رسنۍ (کان) هم راپور ورکړی چې د یکشنبې په ورځ به د اسراییل امنیتي کابینه غونډه وکړي، څو د غزې د عملیاتو د پراخولو طرحه تصویب کړي.

د اسراییل پراخ عملیات د مارچ پر ۱۸مه (د کب ۲۸مه) بېرته پیل شوي، دا په داسې حال کې چې د دوه میاشتنۍ اوربند د تمدید هڅې، چې له جنورۍ راهیسې نافذ وو، له خنډ سره مخامخ شوي دي. یاد اوربند د قطر، متحدوایالتونو او مصر په منځګړیتوب رامنځته شوی و، خو په وروستیو اوونیو کې خبرې اترې تقریباً درېدلې دي.

برتانیا کې د ترهګریزو جرمونو په تور پنځه کسان نیول شوي، چې څلور ایرانیان هم پکې شامل دي.

د بریتانیا پولیسو د یکشنبې په ورځ، د مې په ۴مه، په یوه اعلامیه کې ویلي چې دا نیونې په لندن، سوینډن ، او د منچسټر په لویه سیمه کې ترسره شوې دي او د یوه ځانګړي ځای د هدف ګرځولو یوې مشکوکې دسیسې سره تړاو لري.

د بریتانیا د پولیسو په وینا، دا سړي د ۲۹ او ۴۶ کلونو ترمنځ عمرونه لري او دترهګریزې حملې د چمتووالي په شک نیول شوي دي او لا هم تر توقیف لاندې دي.

پولیسو دا هم زیاته کړې چې د دغو کسانو له ډلې د یوه کس تابعیت لا هم تر څېړنې لاندې دی.

د متروپولیتن پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې مشر، ډومینیک مورفي، ویلي چې څېړنې لا هم په لومړیو پړاوونو کې دي، او دوی د بېلابېلو احتمالي لارو د څېړلو هڅه کوي، څو د پېښې تر شا هر ډول احتمالي انګېزه روښانه کړي او دا هم معلومه کړي چې آیا له دې قضیې سره تړاو لرونکی کوم بل خطر د عامو خلکو لپاره شته که نه.

د بدخشان په بهارک او جرم ولسوالیو کې سیلونو خلکو ته مالي زیانونه اړولې دي.

په بدخشان کې له طبیعي پیښو سره د مبارزې ریاست د پيښو امر محمد کامګار د افغانستان دننه رسنیو ته ویلي دي چې د جمعې د ورځې سیلونو د بدخشان په جرم او بهارک ولسوالیو کې کورونه، کرنیزې ځمکې او بڼونه ویجاړ کړې دي.

د طالبانو دغه مسوول زیاته کړه چې سیمې ته یې کومکي ډلې استولې دي چې حال معلوم کړي، خو په جرم او بهارک ولسوالیو کې یوشمیر کسانو رسنیو ته ویلي دي چې په سلګونو جریبه زراعتي ځمکه او باغونه تخریب شوې دي او ګڼ کورونه هم سیلونو وړې دي.

د راپورونو له مخې دغو سیلونو د فیض اباد-بهارک پر لویه لار یوشمیر موټر هم وړې دي، خو تر دې دمه د سیلونو له امله د سر د زیانونو په اړه کوم راپور نه دی ورکړل شوی.

ساینس پوهان د هغه سړي د وینې په اړه څیړنه کوي چې سلګونو مارانو چیچلی و او لا هم ژوندی دی.

ساینسپوهان د یوه ماجراجو سړي د وینې پر څېړنه بوخت دي، چې په تېرو ۱۸ کلونو کې یې ځان سلګونه ځلې د ډول ډول مارانو د چیچلو لاندې کړی، خو لا هم ژوندی پاتې دی. د دې څېړنې پایله ښايي د مار چیچلو لپاره د یوه غوره درملنیز میتود د موندلو لامل شي.

د اسوشیېټډ پرس خبري آژانس د راپور له مخې، دا سړی چې تیم فریډ نومېږي، له ډېرې مودې راهیسې له خزنده ژوو او زهري حیواناتو سره مینه لري. هغه به یو وخت د خپل شخصي شوق لپاره د لړمانو او غڼو زهر راایسته، او په امریکا کې د ویسکانسین ایالت په خپل کور کې یې لسګونه ماران ساتل.

خو اوس هغه د یوې داسې کمپنۍ کارکوونکی دی چې هڅه کوي د مار د چیچلو لپاره درملنه رامینځته کړي.

ټیم فریډ په پیل کې ځان ته د مار د زهرو لږ اندازه زهر خپل بدن ته تزریقول پیل کړل ، او بیا یې په تدریجي ډول د خپل بدن د زغم د لوړولو لپاره اندازه زیاته کړه. بیا به یې مارانو ته اجازه ورکړه چې هغه وچیچي.

هغه وويل په لومړي سر کې دا ډېره وېروونکې وه، خو هرڅومره چې تاسو دا کار کوئ، هومره ښه او آرامه به شئ.

ډاکټران او متخصصین یې سپارښتنه نه کوي، خو کارپوهان وايي چې د هغه طریقه د بدن د کار کولو له طریقې سره سمون لري .

ده سړي نږدې دوه لسیزې د مار چیچلو او د زهرو تزریقول یې زغملي او لاهم د زهرو ډک یخچال لري. په هغه ویډیوګانو کې چې هغه په خپل یوټیوب چینل کې خپروي، هغه د مختلفو مارانو د چیچلو نښې ښیي.

په متحده ایالاتو کې د استیناف محکمې له پریکړې وروسته، د امریکا غږ د کارمندانو کار ته د بیرته راستنېدو مسله له ناڅرګندتیا سره مخ شوې.

مخکې راپور ورکړل شوی و چې د امریکا د فدرالي محکمې د پریکړې وروسته، د امریکا غږ کارمندان به احتمال ولري چې د راتلونکې اونۍ څخه په دوره یي توګه بیرته کار ته راستانه شي، او ددې سازمان رسنیز فعالیتونه به بیا پیل شي.

خو د رویټرز خبري آژانس د راپور پر بنسټ، استیناف محکمې په یو پرېکړه کې چې په ۲ د ۱ رأی صادره شوې، څرګنده کړه چې هغه قاضي چې د کارکوونکو د بېرته ستنولو او د ۱۵ میلیونه ډالرو مالي مرستې د بېرته ورکړې امر یې کړی و، د آر اف اې او د منځني ختیځ د خپرونو شبکو په تړاو دا صلاحیت نه لري.

کورنلیا پیلارد، د امریکا د قضايي حوزې استیناف محکمې قاضۍ، د فدرالي محکمې له حکم سره مخالفت وکړ او ویې ویل چې دا پرېکړه نږدې دا تضمین کوي چې دغه شبکې به تر هغه وخته چې دا قضیه بشپړ وڅېړل شي، نور په هېڅ معنا لرونکي بڼه موجودې نه وي.

د امریکا غږ دولتي رسنۍ، چې بهرني لیدونکي په نښه کوي، د مارچ میاشتې راهیسې د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې لخوا د اجرایوي امر له صادرولو وروسته په عملي توګه تړل شوې ده.

د پاکستان ډان ورځپاڼې د شنبې په ورځ، دغویي په ۱۳مه، د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو د ګډې خونې په حواله راپور ورکړ چې پاکستان هغو لاریو ته اجازه نه ده ورکړې چې هندي وارداتي توکي لیږدوي او افغانستان ته ننوځي.

د هند وارد شوي توکي پخوا د ټرانزیټ تړون پر بنسټ د واګه بندر او تورخم او چمن له لارې افغانستان ته داخلېدل.

د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو د ګډې خونې مشر خان جان الکوزي ډان ورځپاڼې ته ویلي چې پاکستان دا اقدام وروسته له هغه وکړ چې هند د واګه بندر له لارې د افغانستان صادراتي توکو بار لاریو ته د تېرېدو اجازه ورنه کړه.

د الکوزي په وینا، ۱۵۰ لارۍ چې افغان صادراتي توکي یې لیږدول، چې وچې میوې، تازه میوې او سبزیجات پکې شامل وو، لومړی د پاکستان لخوا ودرول شول، او اوس هند دغو لاریو ته د ننوتلو اجازه نه ورکوي.

هغه زیاته کړه چې له هند څخه شاوخوا ۱۵۰۰ لارۍ د کراچۍ بندرونو ته رسیدلي، خو پاکستان دا موټرونه بند کړي دي.