د امریکا دفاع وزارت (پنټاګون) منلې چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د قطر د توافق له مخې د افغانستان له پنځو پوځي اډو څخه امریکایي پوځيان وتلي دي.

د دغه وزارت له‌خوا په یوې اعلامیه کې چې د جولای پر ۱۴مه خپره شوې راغلي، د یادې موافقې د ۱۳۵ ورځو په تېرېدو سره د امریکا متحده ایالاتو په افغانستان کې خپل ځواکونه ۸،۶۰۰ ته کم کړي دي.

په قطر کې د فبرورۍ پر ۲۹مه د امریکا او طالبانو ترمنځ موافقه کې د امریکایي ځواکونو د وتلو ترڅنګ د طالبانو له لوري د تاوتریخوالي کمېدل او له افغان حکومت سره د طالبانو د سولې مخامخ خبرو پیلېدل نورې مهمې برخې دي.

د پنټاګون اعلامیه وایي، امریکایي پوځیانو یادې پنځه پوځي اډې افغان ځواکونو ته سپارلې دي.

د امریکا دفاع وزارت دغه‌راز ټینګار کړی چې په افغانستان کې به د ترهګرۍ پر ضد مبارزې په برخه کې خپلې همکارۍ او ملاتړ ته دوام ورکړي.

د امریکا د مرکزي قوماندانۍ مشر جنرال کنت مک‌کنزي پرون په ارګ کې له افغان ولسمشر اشرف غني سره د لیدو پر مهال هم په دې اړه د امریکا ژمنه تکرار کړه او ویې‌ویل چې متحده ایالات د افغانستان ملاتړ ته دوام ورکوي څو دا هېواد یو ځل بیا د ترورېستانو په پټن‌ځای بدل نه‌شي.

په متحده ایالاتو کې د استیناف محکمې له پریکړې وروسته، د امریکا غږ د کارمندانو کار ته د بیرته راستنېدو مسله له ناڅرګندتیا سره مخ شوې.

مخکې راپور ورکړل شوی و چې د امریکا د فدرالي محکمې د پریکړې وروسته، د امریکا غږ کارمندان به احتمال ولري چې د راتلونکې اونۍ څخه په دوره یي توګه بیرته کار ته راستانه شي، او ددې سازمان رسنیز فعالیتونه به بیا پیل شي.

خو د رویټرز خبري آژانس د راپور پر بنسټ، استیناف محکمې په یو پرېکړه کې چې په ۲ د ۱ رأی صادره شوې، څرګنده کړه چې هغه قاضي چې د کارکوونکو د بېرته ستنولو او د ۱۵ میلیونه ډالرو مالي مرستې د بېرته ورکړې امر یې کړی و، د آر اف اې او د منځني ختیځ د خپرونو شبکو په تړاو دا صلاحیت نه لري.

کورنلیا پیلارد، د امریکا د قضايي حوزې استیناف محکمې قاضۍ، د فدرالي محکمې له حکم سره مخالفت وکړ او ویې ویل چې دا پرېکړه نږدې دا تضمین کوي چې دغه شبکې به تر هغه وخته چې دا قضیه بشپړ وڅېړل شي، نور په هېڅ معنا لرونکي بڼه موجودې نه وي.

د امریکا غږ دولتي رسنۍ، چې بهرني لیدونکي په نښه کوي، د مارچ میاشتې راهیسې د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې لخوا د اجرایوي امر له صادرولو وروسته په عملي توګه تړل شوې ده.

د پاکستان ډان ورځپاڼې د شنبې په ورځ، دغویي په ۱۳مه، د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو د ګډې خونې په حواله راپور ورکړ چې پاکستان هغو لاریو ته اجازه نه ده ورکړې چې هندي وارداتي توکي لیږدوي او افغانستان ته ننوځي.

د هند وارد شوي توکي پخوا د ټرانزیټ تړون پر بنسټ د واګه بندر او تورخم او چمن له لارې افغانستان ته داخلېدل.

د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو د ګډې خونې مشر خان جان الکوزي ډان ورځپاڼې ته ویلي چې پاکستان دا اقدام وروسته له هغه وکړ چې هند د واګه بندر له لارې د افغانستان صادراتي توکو بار لاریو ته د تېرېدو اجازه ورنه کړه.

د الکوزي په وینا، ۱۵۰ لارۍ چې افغان صادراتي توکي یې لیږدول، چې وچې میوې، تازه میوې او سبزیجات پکې شامل وو، لومړی د پاکستان لخوا ودرول شول، او اوس هند دغو لاریو ته د ننوتلو اجازه نه ورکوي.

هغه زیاته کړه چې له هند څخه شاوخوا ۱۵۰۰ لارۍ د کراچۍ بندرونو ته رسیدلي، خو پاکستان دا موټرونه بند کړي دي.

روسیې په نووروسیسک ښار باندې د اوکراین د ډرون الوتکې له برید نه وروسته په دې بندر کې بیړنی حالت اعلان کړی دی.

د روسیې د بندري ښار نووروسییسک ښاروال نن( د مې ۳) دا اعلان وکړ ، وروسته له هغې چې یوې اوکراینۍ بې‌پیلوټه الوتکې پر دې ښار برید وکړ، د استوګنې ودانیو ته یې زیان ورساوه او لږ تر لږه پنځه کسان یې، چې دوه ماشومان هم پکې شامل دي، ټپیان کړل.

د ښاروال اندري کراوچینکو له خوا په ټیلیګرام کې خپور شوی پیغام ښيي چې هغه د ودانیو زیانونه ګوري او نورو ته لارښوونې ورکوي.

ښاروال وویل چې له ټپیانو څخه یوه ښځه په روغتون کې د سخت حالت سره مخ ده.

اوکراین تر اوسه په دې اړه رسمي څرګندونې نه دي کړې، خو د دغه هېواد هوايي ځواک ویلي چې روسیې تېره شپه پر اوکراین ۱۸۳ بې‌پیلوټه الوتکې او دوه بالسټیک توغندي توغولي دي.

د غزې ملکي دفاعي ادارې نن( د مې دریمه) وویل چې د خان یونس د کډوالو په کمپ باندې د شپې د اسراییلو په برید کې لږ تر لږه ۱۱ کسان ووژل شول چې درې پکې یو کلن ماشومان وو.

فرانس پریس اژانس د غزې د ملکي دفاعي ادارې د ویاند محمود بصال په وینا راپور ورکړ چې د غزې په جنوب کې د خان یونس په کمپ کې د شپې درې بجو خواته بمباري وشوه چې یولس کسان پکې ووژل شول.

بصال زیاته کړه چې د وژل شویو کسانو اته تنه پېژندل شوي او ټول د یوې کورنۍ څخه وو.

د اسرییل پوځ تر اوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې.

اسراییل د مارچ په ۱۸مه په غزه کې خپل پوځي عملیات د حماس پر وړاندې د جګړې په ترڅ کې د دوه میاشتني اوربند وروسته بیا پیل کړي چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په ۷مه د فلسطیني وسله والې ډلې د برید له امله دا جګړه پیل شوې وه.

د جمعې په ورځ په غزه کې ملکي دفاعي ادارې وویل چې د اسراییلو بریدونو په جګړه ځپلې سیمه کې لږترلږه ۴۲ کسان وژلي، چې د مارچ له دوهمې نیټې راهیسې د اسراییلو لخوا په بشپړه توګه محاصره شوې ده.

اسراییل وايي چې د بندیز موخه دا ده چې پر وسله والو فشار راوړل شي چې د فلسطین په خاوره کې نیول شوي یرغمل خوشې کړي.

د ملګرو ملتونو ادارو له اسراییلو څخه غوښتي چې بندیزونه لرې کړي، او ویلي یې دي چې د غزې خلک د بشري ناورین او د قحطۍ خبرداری سره مخ دي.

د ملګرو ملتونو یوه جګپوړي چارواکي له طالبانو غوښتي چې ټول هغه خبریالان او د رسنیو کارکوونکي دې خوشي کړي چې د دې ډلې له لوري نیول شوي دي.

ریچارډ بېنېټ، چې د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړی راپور ورکوونکی دی، دا غوښتنه نن د شنبې په ورځ (د ثور ۱۳مه) د مطبوعاتو د ازادۍ د نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه ویډیويي پیغام کې چې پر ایکس شبکه خپره کړې کړې ده.

نوموړي زیاته کړې، له هغه وخته چې طالبان نژدې څلور کاله مخکې بیا واک ته رسېدلي، افغان خبریالان او د رسنیو کارکوونکي له سخت سانسور سره مخامخ دي.

بېنېټ دا هم ویلي چې ښځینه خبریالانې تر نارینه خبریالانو لا ډېر محدودیتونه زغمي.

له بلې خوا، په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندوی دفتر "یوناما" د مطبوعاتو د آزادۍ د نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه اعلامیه کې ویلي، افغان خبریالان له نیول کېدو، شکنجې او ناوړه چلند له ګواښ سره لاس او ګریوان دي.

په اعلامیه کې د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې، روزا اوتونبایوا له قوله راغلي چې یو متنوع او سالم رسنیز سکتور د شفافیت، ولسي باور او ښې حکومتدارۍ لپاره مهم دی، خو نوموړې ویلي چې په افغانستان کې د آزادو او خپلواکو رسنیو د ورو ورو له منځه تلو شاهدان دي.

طالبانو پخوا ویلي چې دوی د اسلامي شریعت او ملي ګټو په چوکاټ کې د رسنیو آزادۍ ته ژمن دي.

په میدان‌وردګ کې د ترافیکي پېښې له امله ۱۷ کسانو ته مرګ‌ژوبله اوښتې ده.

د دې ولایت امنیه قومانداني کورنیو رسنیو ته ویلي ، چې د سیداباد ولسوالۍ اړوند د کابل – کندهار پر لویه لار د ترافیکي پېښې له امله اوو کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی او لس نور ټپیان شوي دي.

خبرپاڼه کې راغلي چې په دغه پېښه کې د درېیو ماشومانو او دوو مېرمنو په ګډون اوو کسانو ژوند له لاسه ورکړی او د پنځو ماشومانو په ګډون لس نور ټپيان دي.

امنیه قومانداني لیکلي چې د پېښې ټپیان د سیداباد ولسوالۍ روغتیایي مرکز ته انتقال شوي دي.

هند نن له پاکستانه واردات بند کړل. دا وروسته تر دې چې د اپریل په دوه ویشتمه د هند تر واک لاندې کشمیر په پهلګام سیمه کې شپږ ویشت سیلانیان ووژل شول او هند تور پورې کړ چې په دې پیښه کې پاکستان لاس لري. پاکستان دا تور رد کړی دی.

د رویټرز اژانس د راپور له مخې د هند د بهرنۍ سوداګرۍ عمومي ریاست په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دا بندیز به سمدلاسه نافذ شي.

د دغو دوو اټومي قدرتونو ترمنځ د پهلګام تر پیښې وروسته اړیکي دومره ترینګلې شوې دي چې پاکستان ویلي، معتبر استخباراتي اطلاعات لري چې هند به پر پاکستان برید وکړي. تر دې پیښې وروسته هند ویلي دي چې له پاکستان سره د اوبو تړون لغوه کوي او پاکستان خبرداری ورکړی دی چې دا اقدام د جګړې په معنا دی.

د امریکا د بهرنیوچارو وزارت هغه معامله تایید کړه چې له مخې یې متحدایالات اوکراین ته د مخکې ورکړل شویو اف ۱۶ جنګي الوتکو پیلوټان روزي او پرزې او تجهیزات ورته برابروي.

د بهرنیوچارو وزارت پرون (د مې ۳مه) په یوه بیان کې وویل چې کانګرس ته یې د څه باندې ۳۱۰ میلیون ډالرو په ارزښت د دې معاملې په اړه خبر ورکړی دی.

اوکراین د ۲۰۲۴ کال په نیمايي کې د پخواني ولسمشر جوبایډن له ادارې څخه اف ۱۶ الوتکې ترلاسه کړې وې او د دې هېواد ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي د روان کال په پیل کې اعلان وکړ چې جنګي جټ الوتکې یې ترلاسه کړې دي خو د شمېر یادونه یې ونه کړه.

متحدایالات دا اعلان وروسته له هغه کوي چې ولسمشر ډونالډټرمپ د بایډن د ادارې له خوا کییف ته د میلیاردونو ډالرو په ارزښت د پوځي او مالي مرستو پر ورکړه کلک انتقادونه کړي دي.

پاکستان د خلیج له هېوادونو غواړي چې په هندي کشمېر کې د وروستۍ حملې پرسر د دواړو هېوادونو ترمنځ د کړکېچ په اوارۍ کې مرسته وکړي.

د اسوشیتیدپریس خبري آژانس د راپور له مخې د پاکستان صدراعظم شهباز شریف دا غوښتنه پرون د خلیج د هېوادونو له استازو سره په کتنه کې وکړه. د راپور له مخې ښاغلي شریف د سعودي عربستان، کوېټ او متحده عربي اماراتو له سفیرانو سره په جلا کتنو کې هغوی ته د کشمیر په پهلګام سیمه کې د اپریل د ۲۲مې نېټې د حملې په اړه د پاکستان د دریځ په اړه معلومات ورکړل.

په دې حمله کې ۲۶ کسان چې اکثر هندوان وو، ووژل شول. هند پاکستان د دې برید په ملاتړ تورن کړی خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه آصف د تېرې دوشنبې په ورځ وویل چې هند په نژدې راتلونکي کې پر پاکستان د برید پلان لري.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکوروبیو د چارشنبې په ورځ د هند د بهرنیوچارو له وزیر اس جېشنکر او د پاکستان له صدراعظم شهباز شریف سره په ټلفوني خبرو کې هغوی وهڅول چې د کشمیر له حملې وروسته د دواړو هېوادو په اړیکو کې رامنځ ته شوی کړکېچ په سوله ایز ډول حل کړي.

د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړی استازی ضمیرکابلوف وايي هېواد یې چمتو دی چې په افغانستان کې د اسلامي دولت ډلې پرضد مبارزه کې له طالبانو سره مرسته وکړي. د ښاغلي کابلوف اشاره د داعش ډلې خراسان څانګې ته وه.

کابلوف چې د افغانستان لپاره د روسیې سفیر هم پاتې شوی له ریا دولتي خبري آژانس سره په مرکه کې وویل چې داعش د مسکو او کابل ګډ دښمن دی. هغه زیاته کړه چې روسیه د داعش د خراسان څانګې پرضد په مبارزه کې د طالبانو د حکومت د مبارزې ستاینه کوي. کابلوف څرګنده کړه چې روسیه به له ځانګړو لارو چارو د طالبانو له چارواکو سره په دې برخه کې مرسته وکړي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیرپوتین هم تېر کال ویلي و، چې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان د تروریزم پرضد مبارزه کې د روسیې متحد دی.

د نړۍ هېڅ هېواد هم تراوسه د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی خو روسیې د کابل رسمیت پېژندنې ته د نژدې کېدو په ترڅ کې تېره میاشت طالبان رسما د تروریستي ډلو له فهرست څخه وایست.

کابلوف په دې مرکه کې دا یادونه هم وکړه چې مسکو او کابل په بېلابېلو برخو کې د خپلو اړیکو په ښه کولو بوخت دي او زیاته یې کړه چې روسیې طالبانو ته دا وړاندیز کړی دی چې مسکو ته خپل سفیر واستوي او د طالبانو ځواب ته په تمه ده.