د امریکا د بهرنیو چارو وزارت پر بلغاریا د اتو «اېف-۱۶» جنګي جېټونو احتمالي خرڅلاو تأیید کړ.

دا خبره د امریکا دفاع وزارت پرون کړې ده او لامل‌یې د تور سمندر په سیمه کې د بلغاریا د هوایي ځواک پیاوړتیا په ګوته کړی دی.

د پنټاګون چارواکو ویلي، د ۱،۶۷۳ میلیارده ډالرو په ارزښت دا هوکړه په مستقیم ډول پر اوکراین د روسیې له یرغل سره کوم تړاو نه‌لري.

په ختیځه اروپا کې پروت هېواد بلغاریا د ناټو غړی دی او له وړاندې داسې ګمانونه کېږي چې بلغاریا اوکراین ته «مېګ-۲۹» روسي الوتکې ورکوي.

اوکرایني پیلوټان د دغو الوتکو د الوزولو ښه وړتیا لري.

د اوکرایني بې پیلوټه الوتکو د بریدونو له امله د مسکو هوايي ډګرونه د څو ساعتونو لپاره تړل شوي وو.

روسي چارواکي وايي چې د شپې له خوا په مسکو باندې د اوکرایني بې پیلوټه الوتکو بریدونو د پلازمینې درې اصلي هوايي ډګرونه د څو ساعتونو لپاره تړلي وو.

د مسکو ښاروال سرګي سوبیانین نن سهار سه شنبه ( د غویي ۱۶) مه ټیلیګرام کې اعلان وکړ چې مسکو ته نږدې لږترلږه ۱۹ اوکرایني بې پیلوټه الوتکې نسکورې شوي دي.

هغه زیاته کړه چې د لومړنیو راپورونو له مخې، د دغو بې‌پیلوټه الوتکو د پاتې شونو د لوېدو په سیمه کې، چې د مسکو په لور یوه له مهمو لویو لارو ته نېږدې ده، هېڅ جدي زیان یا ټپي کېدل نه دي ثبت شوي.

د روسیې د هوايي چلند د څار ادارې هم په ټیلیګرام کې اعلان کړی چې د هوايي خونديتوب د ډاډ لپاره د مسکو په ټولو څلورو هوايي ډګرونو کې الوتنې درول شوې دي، چې پکې ونوکووا، دوموددووا، شرمتیوو او ژوکوفسکي شامل دي.

دې سازمان وروسته اعلان وکړ چې الوتنې په ټولو څلورو هوايي ډګرونو کې بیا پیل شوې دي.

کیف تر اوسه د ډرون برید په اړه څه نه دي ویلي، خو اوکرایني چارواکو مخکې له دې د داسې بریدونو تایید کړی چې موخه یې د مسکو د جنګي هڅو ملاتړ کوونکي پوځي اهداف او زیربناوې په نښه کول دي، او دا یې د اوکراین د استوګنې سیمو او انرژۍ زیربنا باندې د روسیې د روانو بریدونو ځواب بللی دی.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوتریش له هند او پاکستان څخه وغوښتل چې له پوځي شخړې څخه ډډه وکړي.

ګوتېرش د دوشنبې په ورځ، د مې په ۵ مه ، په خپل ایکس پاڼه کې ولیکل چې د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ په وروستیو کلونو کې تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلی دی.
هغه زیاته کړې چې هند او پاکستان باید له داسې پوځي شخړې څخه ډډه وکړي چې کولای شي په اسانۍ د کنټرول څخه ووځي.

د هند او پاکستان ترمنځ تاوتریخوالی هغه وخت زیات شو کله چې د اپریل په ۲۲مه د هند تر کنټرول لاندې کشمیر په پهلګام سیمه کې پر سیلانیانو وسله وال برید وشو چې ۲۶ کسان یې ووژل او ۱۷ نور یې ټپیان کړل.

هند دا برید ترهګریز برید وباله او پاکستان یې په دې برید کې په لاس لرلو تورن کړ.

له هغې پېښې وروسته، چې ۲۵ هنديان او یو نیپالی سیلانی یې ووژل او ۱۷ نور یې ټپیان کړل، اسلام آباد په دې برید کې له هر ډول لاس لرلو انکار وکړ او د برید په اړه یې د بې پرې څېړنو غوښتنه وکړه.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرامپ د دوشنبې په ورځ، د غويي په۱۵ مه، پر ټولنیزې رسنۍ "ټروث" کې ولیکل، چې د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان هغه ته د ترکیې د سفر بلنه ورکړې وه او ټاکل شوې ده چې اردوغان هم واشنګټن ته راشي.

ټرمپ زیاته کړه چې هغه لیواله دی چې د ولسمشر اردوغان سره کار وکړي ترڅو د روسیې او اوکراین ترمنځ دا وژونکې جګړه سمدلاسه پای ته ورسوي.

ولسمشر ټرمپ هڅه کوي چې کیف او مسکو د اوربند لپاره راضي کړي.

هغه مخکې له دې (ان بي سي ) نیوز سره په یوه مرکه کې هیله څرګنده کړې وه چې د سولې تړون لا هم ممکن وي، په داسې حال کې چې دا یې هم یادونه وکړه چې د اوکراین او روسیې سره د هغه صبر محدود دی.

په هغه مرکه کې چې د می په څلورمه خپره شوه، ټرمپ زیاته کړه : یو وخت به راشي چې زه به ووایم، ډېر ښه دوام ورکړئ خپل حماقت ته او جګړې ته ادامه ورکړئ.

ترکیه، چې د ناټو غړی دی، د روسیې د یرغل له پیل راهیسې یې هڅه کړې چې د تورې بحیرې له خپلو دواړو ګاونډیو، روسیې او اوکراین سره اړیکې وساتي، او دوه ځله یې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د خبرو اترو کوربه توب کړی دی.

د ټرمپ په وینا، په دې ټیلیفوني خبرو کې، چې هغه یې ډېرې ښې او رغنده وبللې، دواړو مشرانو د سوریې، غزې او نورو موضوعاتو په اړه هم خبرې وکړې.

اردوغان له ایران سره د امریکا د اټومي خبرو اترو ملاتړ څرګند کړی

د امریکا ولسمشر زیاته کړه چې د خپلې لومړۍ دورې په جریان کې یې له اردوغان سره اړیکې ډېرې ښې وې.

د ترکیې د ولسمشرۍ دفتر اعلان وکړ چې اردوغان په دې ټیلیفوني اړیکه کې له ایران سره د امریکا د اټومي خبرو اترو ملاتړ هم څرګند کړ.

هغه دا هم وویل چې د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د کمولو لپاره د امریکا هڅې کولی شي په بحران ځپلي هیواد کې د ثبات په راوستلو کې مرسته وکړي.

واشنګټن مخکې ویلي وو، چې په ډسمبر کې د بشارالاسد له لرې کېدو وروسته په سوریه باندې د بندیزونو هر ډول عادي کول به د سوریې د نوي چارواکو لخوا د ترهګرۍ سره د مبارزې په څیر لومړیتوبونو کې د تایید وړ پرمختګ پورې اړه ولري.

اردوغان په ټیلیفوني خبرو کې د غزې د مسلې یادونه هم وکړه او ټرمپ ته یې وویل چې بشري مرستې باید پرته له کوم خنډ څخه غزې ته ورسول شي.

ټاکل شوې ده چې ډونالډ ټرمپ راتلونکې اونۍ سعودي عربستان، قطر او متحده عربي اماراتو ته سفر وکړي.

روانډا د متحده ایالاتو سره د هغو مهاجرینو د منلو لپاره د خبرو اترو په لومړیو مرحلو کې دی چې له دې هیواد څخه ایستل کیږي.

ددې هیواد د بهرنیو چارو وزیر دا اعلان د یکشنبې په ماښام په یوه تلویزیوني پروګرام کې وکړ.

روانډا له کلونو راهیسې د هغو کډوالو کوربه توب کوي، چې لویدیځ هیوادونه یې د شړلو پلان لري.

دغه هیواد په ۲۰۲۲ کال کې له بریتانیا سره یو تړون لاسلیک کړ چې له هغه هیواد څخه زرګونه کډوال ومني، خو دا تړون تیر کال هغه وخت لغوه شو کله چې نوي لومړي وزیر کایر سټارمر واک ترلاسه کړ.

د اسراییلو د بن ګوریون هوايي ډګر ته نږدې د حوثیانو د راکټي برید وروسته، لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو خبرداری ورکړ چې حوثیان او د هغوی ملاتړي به مسؤل وګڼل شي.

په عین حال کې، د ایران د بهرنیو چارو وزارت د حوثیانو دا اقدام خپلواکه پریکړه او د فلسطینیانو سره د دوی د "یووالي احساس" پایله وبلله.

د یکشنبې په ورځ د تل ابیب د بن ګوریون هوايي ډګر ته نږدې د حوثیانو لخوا د توغول شوي توغندي په پایله کې اته کسان ټپیان شول.

د ایران ملاتړ لرونکو حوثیانو د دې برید مسؤلیت په غاړه واخیست، او ادعا یې وکړه چې دوی دا کار په غزه کې د فلسطینیانو سره د پیوستون لپاره کړی دی.

د برتانیا د تروریزم پرضد د مبارزې پولیسو پرون (د مې ۴مه) اته کسان چې اوه یې ایراني وګړي دي، د تروریزم په دوو جلا پېښو کې ونیول.

چارواکي غواړي په عین حال کې دا خبره هم روښانه کړي چې آیا د تورنو کسانو اقدامات د خلکو امنیت ته ګواښ پېښوي کنه.

د برتانیا د کورنیوچارو وزیرې ایویت کوپر پرون خبریالانو وویل چې دا دوه جلا عملیات د تروریزم پرضد د تېرو څو کلونو له خورا مهمو اقداماتو څخه دي. د دې دوو عملیاتو په اړه ډېر جزییات نه دي ورکړل شوي.

د لندن ښاري پولیسو پرون د څلورو ایراني وګړو په ګډون د پنځو مشکوکو کسانو د نیولو خبر ورکړ او ویې ویل چې تورنو کسانو په یوه نامعلوم ځای کې د حملې پلان درلود. د پنځم کس د هویت د معلومولو هڅې هم روانې دي.

همداراز درې نور ایراني وګړي چې عمرونه یې د ۳۹ او ۵۵ کلونو ترمنځ دي، پرون په لندن کې د جلا عملیاتو په ترڅ کې ونیول شو. په لندن کې د ایران سفارت د دې کسانو د نیول کېدو په اړه تراوسه څه نه دي ویلي.

د راپورونو له مخې د روسیې د بهرنیوچارو وزیر سیرګي لاوروف پرون له خپل پاکستاني سیال اسحق ډار سره په ټلفوني خبرو کې په کشمیر کې د وروستي برید پرسر د نوې ډیلي او اسلام آباد ترمنځ د خبرو د منځګړتوب وړاندیز وکړ.

د روسیې د بهرنیوچارو وزارت پرون پر خپله ټلګرام پاڼه په یوه بیان کې وویل چې د لاوروف او ډار په خبرو کې دې مسئلې ته ځانګړې پاملرنه وشوه.

د بیان له مخې په دې خبرو کې ټینګار وشو چې روسیه د کشمیر په پهلګام سیمه کې د اپریل د ۲۲مې له تروریستي حملې وروسته، له سیاسي لارې د دې کړکېچ د حل لپاره منځګړتوب ته چمتو ده.

ښاغلي لاوروف دوه ورځې مخکې د هند د بهرنیوچارو له وزیر اس جېشنکر سره په ټلفوني خبرو کې هم د سیاسي حل لارې غوښتنه کړې وه.

د اپریل په ۲۲مه یوې وسله والې ډلې د کشمیر په پهلګام سیمه کې پر سیلانیانو ډزې وکړې او ۲۶ کسان یې چې ډېری هندوان وو، ووژل.

د بریتانیا پولیسو اعلان کړی چې د څلورو ایرانیانو په شمول یې پنځه تنه د ترهګرۍ په تور نیولي دي.

د لندن ښار پولیسو د یکشنبې په سهار (د غویي ۱۴مه) په یوه بیان کې ویلي چې دغه کسان په لندن، سویندون، او مانچسټر کې نیول شوي، او پر دوی پر یوه ځانګړي ځای د حملې لپاره د دسیسې جوړولو شک دی.

پولیسو د نیول شویو کسانو هویت نه دی افشا کړی، خو ویلي یې دي چې څلور تنه ‌یې د ایران اتباع دي او عمرونه ‌یې د ۲۹ او ۴۶ کلونو ترمنځ دي. د پنځم کس عمر او تابعیت تر اوسه تر څېړنې لاندې دي.

د لندن د متروپولټن پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې مشر، دومینیک مورفي، ویلي: «تحقیقات لا هم په لومړیو پړاوونو کې دي، او موږ د مختلفو احتمالي لارو پلټنه کوو، څو معلومه کړو چې آیا دا موضوع د خلکو لپاره نور احتمالي خطر هم لري که نه.»

مورفي زیاتوي چې د امنیتي دلایلو له امله، اوس مهال نور معلومات نه‌ شي شریکولای.

تر دې دمه د موضوع په اړه نور جزیات نه دي ورکړل شوي، او ایراني چارواکو هم تر اوسه څه نه دي ویلي.

د اسراییل پوځ، په غزې تړانګه کې د خپلو پوځي عملیاتو د پراخولو په درشل کې، د لسګونو زره احتیاطي ځواکونو د رابللو امر کړی دی.

د اسراییلي رسنیو د راپورونو له مخې، دا ځواکونه د دې لپاره رابلل شوي چې د اسراییل دننه او لوېدیځې غاړې فعال سرتېري بدل کړل شي، څو د غزې جبهې ته د هغوی د استولو زمینه برابره شي.

که څه هم د اسراییلي پوځ ویاند دغه راپورونه نه دي تایید یا رد کړي، خو د فرانس پریس خبري آژانس ځینو خبریالانو ویلي چې د هغوی خپلوانو ته د بلنې احضاریې رسېدلي دي.

د اسراییل دولتي رسنۍ (کان) هم راپور ورکړی چې د یکشنبې په ورځ به د اسراییل امنیتي کابینه غونډه وکړي، څو د غزې د عملیاتو د پراخولو طرحه تصویب کړي.

د اسراییل پراخ عملیات د مارچ پر ۱۸مه (د کب ۲۸مه) بېرته پیل شوي، دا په داسې حال کې چې د دوه میاشتنۍ اوربند د تمدید هڅې، چې له جنورۍ راهیسې نافذ وو، له خنډ سره مخامخ شوي دي. یاد اوربند د قطر، متحدوایالتونو او مصر په منځګړیتوب رامنځته شوی و، خو په وروستیو اوونیو کې خبرې اترې تقریباً درېدلې دي.

برتانیا کې د ترهګریزو جرمونو په تور پنځه کسان نیول شوي، چې څلور ایرانیان هم پکې شامل دي.

د بریتانیا پولیسو د یکشنبې په ورځ، د مې په ۴مه، په یوه اعلامیه کې ویلي چې دا نیونې په لندن، سوینډن ، او د منچسټر په لویه سیمه کې ترسره شوې دي او د یوه ځانګړي ځای د هدف ګرځولو یوې مشکوکې دسیسې سره تړاو لري.

د بریتانیا د پولیسو په وینا، دا سړي د ۲۹ او ۴۶ کلونو ترمنځ عمرونه لري او دترهګریزې حملې د چمتووالي په شک نیول شوي دي او لا هم تر توقیف لاندې دي.

پولیسو دا هم زیاته کړې چې د دغو کسانو له ډلې د یوه کس تابعیت لا هم تر څېړنې لاندې دی.

د متروپولیتن پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې مشر، ډومینیک مورفي، ویلي چې څېړنې لا هم په لومړیو پړاوونو کې دي، او دوی د بېلابېلو احتمالي لارو د څېړلو هڅه کوي، څو د پېښې تر شا هر ډول احتمالي انګېزه روښانه کړي او دا هم معلومه کړي چې آیا له دې قضیې سره تړاو لرونکی کوم بل خطر د عامو خلکو لپاره شته که نه.