د اوکراین د کورنیو چارو وزارت پرون (شنبې) تایید کړه، چې د دغه هیواد د شمال په چرنیهیف ښار باندې د روسیې په توغندويي برید کې د یوه ماشوم په شمول لږترلږه ۷ تنه وژل شوي او ۱۴۸ نور ژوبل دي.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي، چې سویډن ته تللی، پر چرنیهیف ښار حمله دردوونکې ورځ وبلله او ویې ویل چې دا ورځ د یوه تروریست حکومت له لاسه راغلې ده.

د اوکراین دفاع وزارت بیا وايي چې د دغه هیواد د هوايي دفاع سیستم د ایران ۱۵ بې پېلوټه الوتکې، چې روسیې ته یې ورکړي، ویشتي دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، هغه بهرني زده کوونکې( محصلین) چې د زده کړو په موخه امریکا ته راځي باید د دې هېواد له وګړو، دولت، فرهنګ او نورو ټولو اصولو سره بلد وي او پوره احترام ورته ولري.

رویترز خبري اژانس لیکي، پر زده کوونکو دا تازه فرمان پرون د جون ۱۸مه صادر شوی دی.

له دې مخکې د ولسمشر ټرمپ ادارې د مې میاشتې په ۲۷مه د ټولو بهرنیو زده کوونکو تحصیلي بورسیې درولې وې.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه بل چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط رویترز ته ویلي، "په تازه فرمان کې د بهرنیو زده کوونکو ټولنیزې پاڼې هم پلټل کیږي څو د امریکا د ګټو خلاف څه په کې خپاره شوي نه وي".

د دغه چارواکي په خبره، "موږ به د ټولو هغوو کسانو چې غواړي امریکا ته راشي، بګروند په دقیق ډول چک او څارو".

د ټرمپ د ادارې منتقدین بیا دا فرمان د بشري حقونو او انساني ازادیو خلاف کار بللی دی.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین وايي، له ایران سره د ستراتیژیکو همکارایو قرارداد کې د پرمختللو وسلو ورکړه شامله نه ده.

پوتین پرون چهارشنبې وویل، ایران له اسراییلو سره په جګړه کې له روسیې د پوځي مرستې غوښتنه نه ده کړې.

پوتین چې په سن پټرزبورګ کې په یوه خبري کنفراس کې خبرې کولی وویل،" د مسکو له خوا تهران ته ورکړل شوي پوځي تجهیزات د اسراییلو له جګړې سره هیڅ ارتباط نه لري".

پوتین د هغه پوښتنې په ځواب کې چې روسیه د اسراییلو پر ضد جګړه کې د ایران په ملاتړ دغه هېواد ته پرمختللې وسلې ورکوي او کنه وویل، "د ایران او روسیې ترمنځ د تیرکال په پوځي تړون کې د پرمختللو وسلو او تجهیزاتو ورکړه شامله نه ده".

دا په داسې حال کې ده چې روسیې په تیرو دریو کالونو کې په اوکرایین کې په ایران کې جوړه شوې د شاهد په نوم بې پیلوټه الوتکې په ډیرو بریدونو کې کارولې ده.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو کمیسیون وايي، په تیر ۲۰۲۴کال کې د ملکي کسانو په مرګژوبله کې ۴۰ سلنه زیاتوالی راغلی دی.

دغه سازمان په خپل تازه راپور کې چې پرون چهارشنبې يې خپور کړی ویلي، په ټوله نړۍ کې ۴۸زره ۳۸۴ کسان چې له دې ډلې ۵۰۲ يې د بشري حقونو مدافعین وو، د تیرکال په نښتو کې وژل شوي دي.

د بشري حقونو د کمیسیون په ټکو، په دې کسانو کې له هر پنځو، یو يې له تبعیض سره مخامخ و.

دې سازمان وړاندې ویلي، موندنې يې ښيۍ چې د بشري حقونو فعالان په پراخه کچه له تاواتریخوالي او مرګ سره مخ دي.

په دې راپور کې ویل شوي چې د نورو کالونو پرتله تیرکال په نښتو ااو شخړو کې د ښځو او ماشومانو پر وړاندې تاواتریخوالی زیات شوی او تر ټولو ډیره مرګژوبله ورته اوښتې ده.

د دغه سازمان د شمیرو له مخې، د نورو کالونو پرتله په تیر۲۰۲۴کال کې څلور برابره ماشومان په نښتو کې وژل شوي دي.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو کمیسیون وايي، د دغه راپور معلومات يې د نړیوالې ټولنې په تایید او په بیلابیلو سیمو کې له خپلواکو سرچینو ترلاسه کړې دي.

د اروپايي ټولنې د بهرني سیاست مشرې کایا کالاس خبرداری ورکړی چې روسیه د سابیري بریدونو او ویجاړونکو اقداماتو په ترسره کولو سره د اروپا لپاره مستقم ګواښ دی.

هغې چې نن د فرانسې په ستراسبورګ ښار کې د اروپایي ټولنې په پارلمان کې وینا کوله وویل، "د روسیې له پوځي لګښتونو ښکاري چې د دې هېواد ولسمشر ولادیمیر پوتین قصد لري له خپلو سرتیرو په نورو سیمو کې ګټه واخلي".

د هغې په ټکو،" روسیه اوس د اروپا لپاره مستقیم ګواښ دی".

اغلې کالاس وړاندې وویل، روسیې هوايي حریم نقض کړی، په سیمه کې يې پوځي تحرکات ډير شوي او د انرژۍ په شبکو يې بریدونه کړي دي.

د هغې په ټکو، د نورو کلونو پرتله روسیې سږکال د روغتیا، سیاسي، اجتماعي او تعلیمي برخو پرتله دفاعي او پوځي بودیجه څو برابره ډیر کړې ده.

اغلې کالاس انديښنه وښوده چې د روسیه دا ډول پلاونونه د اوږد مهاله یرغل لپاره دي.

د هغې په ټکو که چیرته روسیه د پوځي یرغل نیت نه لري، نو ولې په دې اندازه لګښتونه کوي.

تراوسه روسیې چارواکو په دې اړه څه ویلي نه دي.

د ایران مذهبي مشر ایات الله علي خامنه ای وايي، "د ایران ولس به د تپل شوې جګړې او سولې پر وړاندې په کلکه ودریږي".

هغه نن چهارشنبې د ایران خلکو ته په یوه ویډیویي پیغام کې وویل، "ایران به هیڅ کله د اسراییلو د بریدونو ته تسلیم نشي".

هغه په دې ویډیویي پیغام کې له اسراییلو سره جګړې ته د "تپل شوې جګړې" نوم ورکړ.

خامنه ای په دې پیغام کې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ هغوو څرګندونو، چې د ایران د بشپړې تسلیمي غوښتونکی شوی و، په ځواب کې وویل، "هغه هوښیار کسان چې ایران او د ایران ولس پیژنې هیڅ کله له دې ولس سره په ګواښونکې ژبه خبرې نه کوي، د ایران ولس چاته نه تسلیمیږي".

هغه خبرداری ورکړ چې " د ایران او اسراییلو په جګړه د امریکا هر ډول پوځي دخالت" به "بې له شکه نه جبرانیدونکې پایلې ولري".

نن شپږمه ورځ ده چې د ایران او اسراییلو ترمنځ جګړه روانه دی او دواړو خواوو ته درانه تلفات اوښتي دي.

تمه ده د ایران مذهبي مشر ایات الله علي خامنه يې نن چهارشنبې یو تلویزوني پیغام ولري.

ایراني رسنۍ وايي، پر ایران د اسراییلو له برید وروسته به دا د خامنه ای لومړی تصویري پیغام وي.

د راپورونو له مخې اسراییلو پلان درلوده چې خامنه ای ووژنې، خو د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي، "که څه هم د خامنه د پټنځایه په اړه معلومات لري خو وخت يې نه دی چې هغه په نښه کړي".

بل پلو، د قطر امیر وايي، د ایران له ولسمشر معسود پزشکیان څخه یې یو لیک ترلاسه کړی دی.

رویترز خبري اژانس د قطر امیر شیخ تمیم بن حمد ال ثاني په حواله لیکلي، قطر له واشنګټن څخه غوښتي چې پر اسراییلو فشار راوړي چې جګړه ودروي او بیرته خبرو اترو ته ستون شي.

تراوسه د معسود پزشکیان د لیک محتوا خپره شوې نه ده.

د "فعالان حقوق بشر" په نوم یو سازمان د چهارشنبې په ورځ وویل چې په ایران کې د اسراییل دبریدونو دقربانیانو شمیر ۵۸۵ مړو او ۱۳۲۶ ټپیانو ته ورسید.

دغه سازمان چې مرکزي دفتر یې واشنګتن کې دی او په ایران کې پیښې څاري وویل چې په وژل شویو کسانو کې ۲۳۹ تنه پوځیان او ۱۲۶ تنه د امنیتي ځواکونو غړي دي.

ددغه سازمان پخواني ارقام چې دوه ورځې مخکې یې خپاره کړل د قربانیانو شمیر ۴۰۶ مړي او ۶۵۴ ټپيان اعلان کړی وو .

ایراني چارواکو تراوسه ددغو ارقامو په هکله څه نه دي ویلي.

دایران دروغتیا وزیر حسین کرمانپور درې مخکې ویلي وو چې دملکی روغتونو ارقام ښیي چې تراوسه ۲۲۴ کسان وژل شوي دي او د پوځي شفاخانو ارقام نه دي ترلاسه شوي دي .

د ایران او اسراییل ترمینځ جنګ نن شپږمې ورځې ته داخل شو.

روسیې د وړمې شپې په اوږدو کې په کیف او نورو اوکرایني ښارونو باندې د توغندیو او ډرون لوی برید وکړ، دچارواکو په وینا په پلازمېنه کې یې ۱۶ او په اودیسه کې ۲ کسان ووژل او له ۱۰۰ څخه زیات یې ټپیان کړل.

مخکې له دې، د مختلفو ادارو چارواکو په کیف کې د مړو شمېر ۱۴ یا ۱۵ ښودلی و.

دا ۲۰۲۲ کال د فبروري په میاشت کې په اوکراین باندې دروسیې د پراخ یرغل له پیل راهیسې یو له خونړیو بریدونو څخه دی.

دا بریدونه په داسې مهال وشول چې د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي تیاري نیولې وه ترڅو د سه شنبې په ورځ په کاناډا کې د (G7)، یا اوو لویو صنعتي هیوادونو په سرمشریزه غونډه کې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ او نورو مشرانو سره د روسیې په وړاندې دلا سختو اقداماتو د غوښتنې لپاره وګوري . خو ټرمپ د زیلینسکي ترلیدو مخکې غونډه په داسې حال کې پریښوده او واشنګتن ته ستون شو چې د اسراییل او ایران ترمنځ خونړی جنګ دوام لري.

په کیف کې، د توغندیو د برید په جریان کې د اپارتمانو یوه نهه پوړیزه ودانۍ په داسې مهال بشپړه ویجاړه شوه چې ډیری اوسیدونکي په خپلو کورونو کې ویده وو.

زیلینسکي د G7 دمشرانو غونډې ته وویل: "زموږ کورنیو یوه ډېره سخته شپه تېره کړه، او دا د جګړې د پیل راهیسې یو له سترو بریدونو څخه وو."

د برتانیا حکومت د زیلینسکي او صدراعظم کیر سټارمر له لیدنې وروسته اعلان وکړ چې دواړو مشرانو موافقه وکړه چې په راتلونکو اونیو کې د ایتلاف غونډه دایروي.

سټارمر دایتلاف دا نظر هم وړاندې کړ چې د اوربند له رامینځ ته کیدو وروسته اوکراین سوله ساتې ځواکونه واستول شي.

زیلینسکي وویل چې په مجموع کې، روسیې د جون په ۱۷مه د شپې په برید کې له ۴۴۰ څخه ډیر ډرونونه او ۳۲ توغندي وویشتل، چې د چرنیهیف، ژیتومیر، کیرووهراډ او میکولایف سیمې یې هم په نښه کړې. د اوکراین هوايي ځواک وویل چې دوی ۴۰۲ ډرونونه او ۲۶ توغندي نسکور کړي دي.

ټرمپ وایي چې د ایران "بشپړې تسلیمۍ" غوښتونکی دی، نه اوربند

ډونالډ ټرمپ اعلان وکړ چې د اسرائیل او ایران ترمنځ روان جنګ کې هدف یې یوازې اوربند نه، بلکې "یو حقیقي پای" ته رسېدل دي.

د امریکا ولسمشر، چې له کاناډا څخه د جي-۷ غونډې یا د نړۍ د اوو لوی صنعتي هېوادونو کلنۍ سرمشریزه له ګډون وروسته بېرته امریکا ته روان و، خبریالانو ته د ایر فورس ون الوتکې کې وویل: "زه د اوربند په لټه کې نه یم، موږ د اوربند نه هم ښه څه غواړو." ټرمپ زیاته کړه چې هدف یې "پای، یو حقیقي پای دی، نه اوربند"، او ټینګار یې وکړ چې له ایران څخه د "بشپړې تسلیمۍ" غوښتونکی دی.

له دې وړاندې د سپینې ماڼۍ یو چارواکي ویلي و چې ټرمپ د دوشنبې په ورځ، چې د جي-۷ غونډه کې ګډون درلود، په دوامدار ډول له خپل د بهرنیو چارو وزیر مارک روبیو او نورو چارواکو څخه تازه معلومات ترلاسه کول.

د اوکرایین پلازمینه کییف او نور ښارونه بېګا د روسيې تر پراخو توغندويي او ډرون بریدونو لاندې راغلل.

د راپورونو له مخې دا بریدونه چې تر نن سهاره روان وو لږ تر لږه ۱۴ کسان پکې وژل شوي او ۵۵ نور ټپیان دي.

دا پر اوکرایین د روسیې د یرغل له پیل راهیسې یوه خونړۍ حمله بلل کېږي.

ګڼې هستوګنې ودانۍ په بیګانیو بریدونو کې ورانې شوي. چارواکي اندېښمن دي چې ښايي د مرګژوبلو شمېر لا پسې لوړ شي.

د اوکرایین ولسمشر ولودومیر زیلنسکي ویلي روسیې تېره شپه په ۹ ساعته بریدونو کې پر اوکرایین لږ تر لږه ۴۴۰ ډرون او ۳۲ توغنديز بریدونه کړي.