د افغانستان د ملي امنيت سلاکار د ايران له عالي رتبه چارواکو سره پر سرحدي امنيت او نورو مسايلو خبرې وکړې.

د ملي امنيت شورا له دفتره په خپره شوې اعلامېه کې ويل شوي، چې محمد حنيف اتمر د ايران د کورنيو چارو له وزير عبدالرضا رحماني فضلي سره نن د مخدره موادو د کښت او توليد د مخنيوي او په ايران کې د افغان کډوالو پر وضعيت هم خبرې وکړې.

اعلاميه زياتوي چې دواړو لوريو د اقتصادي همکاريو پر مسئلې هم بحث کړى دى.

د ملي امنيت شورا وياند تواب غورځنګ ازادۍ راډيو ته وويل ايران ته د ښاغلي اتمر سفر د تروريزم په وړاندې د ګډې مبارزې لپاره د همکارۍ جلبولو په هدف شوى:

"په داسې یو پړاو کې چې افغان امنیتي او دفاعي ځواکونه له تروریزم سره په جګړه کې هره ورځ قرباني ورکوي او د دې جګړې د ګټلو لپاره یو جدي اړتیا ده چې افغان ځواکونه تجهیز شي او همدارنګه د دې مبارزې لپاره یوه سیمه ییزه اجماع رامنځ ته شي د دغو دوو هدفونو لپاره سفرونه اړین وو."

ويل شوي چې د ملي امنيت سلاکار د ايران په بلنه پرون په دوه ورځني سفر ايران ته لاړ.

د ویانا ژوبڼ د چهارشنبې په ورځ (د می ۱۴مه) په ځانګړو مراسمو کې د دوو نویو پانډاوو هرکلی وکړ.

دا دوه ژوي په ۲۰۲۰ م کال کې د چین په مرکزي سیمه کې د حیوانانو په یوه مرکز کې زیږیدلي او لان یون او هي فینګ نومیږي.

د ویانا ژوبڼ خپل دوه نور پانډا په تیر سپتمبر میاشت کې چین ته ستانه کړل. دغو ژویو ۲۴ او ۲۵ کاله عمر درلود.

د ویانا د ژوبڼ چارواکو د دغو نویو پانډاوو لپاره د اوسېدو ځای عصري جوړ کړی دی.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې اعلان کړی چې په لوګر ولایت کې یې څلور کسان په عام محضر کې په دُرو وهل شوي چې دوې ښځې هم پکې شاملې دي.

د لوګر په محمد اغه ولسوالۍ کې، د سې شنبې په ورځ، د می په ۱۳مه، څلورو کسانو ته د دوی په وینا د "غیرمشروع اړیکو" او "بدکارۍ" په تور سزا ورکړل شوه.

د معلوماتو له مخې طالبانو هر کس د سیمه ییزو چارواکو او اوسیدونکو مخې ته د ۲۰ او ۳۹ تر منځ په درو ووهل.

په یوه بله پېښه کې په بدخشان ولایت کې په همدې ورځ، یو سړی چې طالبانو ورباندي د "بدکارۍ" تور پوري کړی و، په یفتل ولسوالۍ کې د طالبانو د پولیسو د مرکزي دفتر په انګڼ کې ۳۹ ځله په دُرو وواهه.

د طالبانو د سترې محکمې د مخکینیو معلوماتو له مخې، د ۲۰۲۵ کال له پیل راهیسې، لږ تر لږه ۲۱۳ کسان چې ۱۶۹ نارینه او ۴۴ ښځې دي، د جسمي سزاوو سره مخامخ شوي دي.

مخکې د ملګرو ملتونو په ګډون ګڼو د بشري حقونو بنسټونو او مدافعینو له طالبانو غوښتي چې دا ډول سزاوې بندې کړي او د جرایمو د مخنیوي لپاره د یو اصولي او قانوني عدلي او قضايي سیستم له لارې عدالت تامین کړي.

د ازبکستان رسنیو د سورخُندریا سیمه اییزې ادارې د مطبوعاتي خدماتو د معلوماتو له مخې راپور ورکړی چې د می په ۱۳مه، د ترمز نړیوال سوداګریز مرکز کې د ازبکستان او طالب چارواکو تر منځ یوه غونډه وشوه.

د معلوماتو له مخې په دې غونډه کې د افغانستان لپاره د ازبکستان د ولسمشر ځانګړي استازي عصمت الله ارګاشیف، د سورخندریا سیمې والي الغبیک قسیموف، د طالبانو د حکومت د ریس الوزرا د دفتر مشر ملا عبدالواسع او د بلخ لپاره د طالبانو والي محمد یوسف وفا ګډون کړی و.

په راپور کې راغلي چې ازبکستان د هرات د سپینو مرمر ډبرو ۱۶ لارۍ ترلاسه کړې چې په سمرقند کې به د امام بخاري کمپلیکس په جوړولو کې وکاریږي.

په اندونیزیا کې پاته افغان پناه غوښتونکو د چارشنبې په ورځ د استرالیا د سفارت مخې ته لاریون وکړ.

دغو پناه غوښتونکو شعارونه ورکړل چې د دوی د پناه غوښتنې غوښتنلیکونو ته دې توجه وشي. د دوی په وینا، استرالیا له ۲۰۱۴م کال راهیسي اندونیزیا ته د ورغلیو افغان پناه غوښتونکو کیسونه نه دي پراسیس کړي.

دا په داسې حال کې ده چې د امریکا د کورني امنیت وزارت ویلي، په متحده ایالاتونو کې د مېشتو زرګونو افغان پناه‌غوښتونکو موقتي خوندي وضعیت یا "ټي‌پي‌اېس" پروګرام به د روانې مې میاشتې په ۲۰مه پای ته ورسېږي، او لغوه کېدل به یې د جولای له ۱۲مې عملي شي.

تر دې اعلان وروسته د ژغورنې نړیوالې کمیټې یا اي ار سي پر دې پرېکړه په انتقاد ویلي چې افغانستان ته د لنډ مهاله خوندي حالت درلودنکې افغانانو استول به ویجاړونکې پایلې ولري.

د «افغان ایوک» په نوم امریکا ته د کډه شویو افغانانو د ملاتړ د یوې ادارې د معلوماتو له مخې، دا مهال شاوخوا ۱۱ زره افغان وګړو په متحده ایالاتو کې لنډمهاله خوندیتوب ترلاسه کړی دی.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق د خرلاڅۍ بندر په اډه کې د یوه روغتون د پرانیستلو خبر ورکړی دی.

هغه نن چهارشنبه (۲۴ ثور) په ایکسپاڼه (پخواني ټویټر) کې لیکلي چې دا روغتیایی مرکز چې «د افغانستان-پاکستان د دوستۍ روغتون» نومول شوی، د ښه نیت د پیاوړتیا او دوه اړخیزې همکارۍ په هدف د پاکستان د اردو او د طالبانو د ادارې له‌خوا جوړ شوی دی.

نوموړي زیاته کړې چې په دغه روغتون کې، چې په عصري طبي وسایلو سمبال دی، تر ډېره د ډیورند کرښې په غاړه د پرتو سیمو اوسېدونکو ته روغتیایي خدمتونه وړاندې کېږي.

د خرلاڅۍ لار، چې د پکتیا ولایت پورې تړلې ده، د افغانستان او پاکستان ترمنځ د توکو د لېږد یوه مهمه لاره بلل کېږي.

د تګ راتګ دا دروازه له نژدې اوو میاشتو تړل کېدو وروسته، تېره اوونۍ بېرته پرانیستل شوه.

د طالبانو حکومت وايي، چمتو دی د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له ادارې سره د هغو افغان کډوالو د بېرته ستنولو په اړه خبرې وکړي، چې په متحدو ایالاتو کې یې موقتي خوندیتوب پای ته رسیږي.

د امریکا حکومت د روانې اوونۍ د دوشنبې په ورځ اعلان وکړ چې د افغانانو د «موقتي خوندیتوب حالت» د مې پر ۲۰مه پای ته رسېږي، او دا پرېکړه به د جولای له ۱۲مې عملي شي. د امریکا د کورني امنیت وزارت په وینا دا پرېکړه د افغانستان د امنیتي وضعیت د ښه والي له امله شوې ده.

د دې پرېکړې د عملي کېدو په صورت کې زرګونه افغانان له امریکا څخه د ایستل کېدو له خطر سره مخامخیږي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي پر «ایکس» (پخوانی ټویټر) لیکلي:

«د افغانستان اسلامي امارت چمتو دی چې له امریکا او نورو هېوادونو سره د هغو افغانانو د ستنولو په اړه رغوونکي بحثونه وکړي، چې نور د پاتې کېدو په شرایطو برابر نه دي.»

ده د افغانانو د موقتي خوندیتوب د پروګرام پای ته رسیدا په اړه د امریکا د کورني امنیت وزارت اعلان مثبت ګام بللی دی.

د طالبانو حکومت تر دې وړاندې ډاډ ورکړی و چې هغه افغانان چې په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو د واک ته رسېدو پر مهال له هیواده وتلي، کولی شي بېرته په امن هېواد ته راستانه شي.

خو ملګرو ملتونو راپور ورکړی چې د طالبانو له‌خوا د اعدامونو او بې‌درکه کېدنو پېښې هم ثبت شوې دي.

د متحدو ایالتونو د کورني امنیت وزارت ویلي چې: «په افغانستان کې شرایط نور د لنډمهاله خوندیتوب حالت معیارونه نه پوره کوي.» د لنډمهاله خوندیتوب حالت د هغو هیوادونو د وګړو د اخراج مخنیوي کوي او په امریکا کې د کار کولو اجازه ورکوي چې له جګړو یا بحرانونو سره مخامخ وي.

د متحدو ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سعودي عربستان د سفر په دوهمه ورځ د سوریې له نوي واکمن احمد الشرع سره ولیدل.

د امریکا ولسمشر د سوریې له نوي مشر سره، په کتنه کې له هغه وغوښتل چې له اسراییل سره د سولې له تړون سره یو ځای شي.

ډونالډ ټرمپ وویل، له سوریې سره دا تماس د سعودي د ولیعهد محمدبن سلمان او د ترکیې د ولسمشر رجب طیب اردوغان په هڅونه شوی دی.

هغه د سوریې په اړه وویل: «یوه نوې اداره موجوده ده چې هیله ده بریالۍ شي» او زیاته یې کړه: «زه وایم چې بریا درته غواړم.»

د دواړو هېوادونو د مشرانو ناسته د تړلو دروازو تر شا وشوه او خبریالانو ته اجازه نه وه ورکړل شوې چې د هغوی خبرې واوري.

د ترکیې د انادولو خبري آژانس د راپور له مخې، د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د ویډیو کنفرانس له لارې د ټرمپ، محمدبن سلمان او احمد الشرع له غونډې سره یوځای شو. ترکیه د الشرع د حکومت او د هغه تر مشرۍ لاندې یاغیانو اصلي ملاتړې وه.

سپینې ماڼۍ وروسته اعلان وکړ چې دې غونډې شاوخوا نیم ساعت دوام وکړ.

د طالبانو د ریاست‌الوزرا اقتصادي مرستیال، عبدالغني برادر، د طالبانو د حکومت د یو پلاوي په مشرۍ نن چهارشنبې (د غويي ۲۴مه) د قازان په اقتصادي فورم کې د ګډون لپاره تاتارستان ته ولاړ.

د طالبانو حکومت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، دغه پلاوی به د قازان په اقتصادي فورم کې د ګډون ترڅنګ، د بېلابېلو هېوادونو له یو شمېر چارواکو سره هم وویني.

دغه ناسته چې د «روسیه ـ اسلامي نړۍ» تر سرلیک لاندې جوړېږي، پرون سې‌شنبه د روسیې په قازان ښار کې، چې د تاتارستان پلازمېنه ده، پیل شوې او تر راتلونکې یکشنبې پورې به دوام ولري.

د قازان فورم یوه نړیواله اقتصادي ناسته ده چې هر کال د روسیې په کوربه‌توب ترسره کېږي، او هدف ‌یې له آسیايي هېوادونو، په ځانګړي ډول د اسلامي همکارۍ سازمان له غړو سره د سوداګریزو او اقتصادي اړیکو پراخول دي.

سره له دې چې تر اوسه هېڅ هېواد د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی، خو روسیه له هغو محدودو هېوادونو څخه ده چې له طالبانو سره تعامل او نژدې اړیکې لري.

اسراییل نن (چهارشنبې)، خبرداری ورکړ چې د یمن له دریو بندرونو څخه دې خلک ووځي.

د اسراییل دا خبرداری کیدای شي د دې هېواد له لوري د ایران پلوه حوثيانو پر هدفونو د برید نښه وي.

د اسراییل د پوځ ویاند، آویخای آدري، په ایکسپاڼه کې لیکلي: «په دې خاطر چې د حوثيانو رژیم له الحدیده، رأس عیسي او السلیف – بندرونو څخه استفاده کوي، له ټولو هغو کسانو غواړي چې په دغو بندرونو کې حضور لري، د خپل امنیت لپاره ژر تر ژره له دغو ځایونو ووځي او تر بل اعلان پورې ترې لیرې پاتې شي.»

دا خبرداری وروسته له هغې ورکړل شوی چې د تل‌ابیب په وینا، حوثیانو د اسراییل خاوري ته توغندي ویشتي دي.

توغندی هغه مهال د اسراییل خاورې ته توغول شوی چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سعودي عربستان، قطر او متحده عربي اماراتو د لیدنې لپاره سیمې ته لاړ.

اسراییل تر دې مخکې ویلي و چې له یمنه د دوی پر لور توغول شوی توغندی یې شنډ کړی دی.

د امریکا متحدو ایالتونو تېر کال د کب په میاشت کې د حوثیانو پر مورچلونو پوځي عملیات پیل کړل، خو په روانه میاشت کې یې له دې ډلې سره د اوربند موافقه وکړه.

د رویټرز خبري آژانس راپور ورکړی چې د ایران چارواکي به ډېر ژر په استانبول کې له اروپايي لورو سره وګوري.

دې آژانس د سه شنبه په ورځ د (غویي ۲۳) مه د دوو اروپايي دیپلوماتیکو سرچینو او یوه ایراني دیپلومات ته له قوله راپور ورکړی چې دغه لیدنه ټاکل شوې ده د جمعې په ورځ ترسره شي.

ایران او درې اروپایي هېوادونو تر اوسه پورې دې خبر ته کوم غبرګون نه دی ښودلی.

د رویټرز د راپور له مخې، دا لیدنه په داسې حال کې ترسره کېږي چې دواړه خواوې، ایران او اروپای، هڅه کوي خپل دریځ د تهران او واشنګټن ترمنځ د پنځم پړاو خبرو اترو تر پیل وړاندې پیاوړی کړي.

تر دې وړاندې ټاکل شوې وه چې د ایران او دریو اروپايي هېوادونو بریتانیا، فرانسه او جرمني ترمنځ خبرې اترې د غويي په ۱۲مه په روم کې ترسره شي، خو دا خبرې وځنډېدې.

دغه درې اروپايي هېوادونه که څه هم د برجام غړي دي، خو تر اوسه د ایران او امریکا ترمنځ په هغو خبرو کې چې څلور پړاوونه یې ترسره شوي، ګډون نه لري.

خو دا درې اروپایي قدرتونه له واشنګټن سره په نږدې همغږۍ کې پاتې شوي دي، څو دا وټاکي چې د «ماشه میکانیزم» احتمالي کارول (د ملګرو ملتونو د ټولو بندیزونو اتومات بېرته پلې کېدل پر ایران) څه وخت اړین ګرځي.