ټاکل شوې ده چې د بریتانیا د ملي امنیت شورا نن دوشنبه غونډه وکړي او د دې هېواد په سالیسبوري ښار کې پر یو پخواني روسي جاسوس او د هغه پر لور د زهرجنې مادې د برید مسئله وڅېړي.

د بریتانیا صدراعظمه ترزا مې به د لوړپوړو وزیرانو د دې غونډې مشري وکړي.

په غونډه کې به د ۶۶ کلن روسي سیرګي سکریپال او د هغې پر ۳۳ کلنې لور یولیا سکریپال د شوي برید په اړه د څېړنو تازه جزئیات وړاندې شي.

چارواکي وايي، پلار او لور لا هم په روغتون کې په ناوړه، خو باثباته وضعيت کې دي.

دا پخوانی روسی جاسوس د مارچ په څلورمه د بریتانیا سالیسبوري ښار کې د خپلې لور سره په یوې زهرجنې مادې ککړ شوی او له هماغه وخته په روغتون کې دي.

هغه پولیس افسر چې سکریپال ته ورغلی و، هم سخت ناروغ بلل شوی دی.

په دې اړه د تېرو اتو ورځو راهېسې څېړنې روانې دي، خو په برید کې د کارول شوې زهرجنې مادې څرنګوالی لا هم نه‌دی په ډاګه شوی.

د بریتانیا د پارلمان د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر ویلي، د زهرجنو موادو په وسیله دا برید داسې ښکاري چې دولتي ملاتړ دې ولري.

نوموړي زیاته کړې، دوی تمه لري چې د بریتانیا صدراعظمه به ډېر ژر په دې اړه بیان ورکړي او که چېرې کرملېن ته ګوته ونه‌نیسي، دا به د تعجب خبره وي.

په امریکا کې، د مینیسوټا ایالت چارواکو ویلي چې یو وسله وال کس د مینیاپولیس په یوه کاتولیک ښوونځي کې پر زده کونکو ډزې وکړې، چې لږترلږه دوه یې ووژل او ۱۷ نور یې ټپیان کړل.

بریدګر، د ټوپک او تفنګچې په کارولو سره، د کلیسا له کړکیو لسګونه مرمۍ واورولې. چارواکو ویلي چې بریدګر وروسته تر حملې د کلیسا د ودانۍ شاته ځان وواژه.

"دا د بې ګناه ماشومانو او نورو کسانو پر وړاندې چې عبادت یې کاوه د تاوتریخوالي قصدي عمل و. له کوچنیانو په ډکه کلیسا کې ډزې د ظلم او ډارن عمل دی."

د مینیاپولیس د پولیسو مشر برایان اوهارا خبریالانو ته وویل:

ځایي تلویزیون میندې او پلرونه وښودل چې د پولیسو تر ژړه فیته تیریږي او زده کونکي له ښوونځي دباندي باسي.

چارواکو ویلي چې بریدګر تور کالي اغوستي وه. د شل کلنۍ په عمر و او هیڅ جرمي ریکارډ یې نه درلود. پولیسو د حمله کوونکي نوم نه دی خپور کړی او ویلي یې دي چې دوی هڅه کوي د قاتل انګېزه معلومه کړي.

د مینیسوټا د ماشومانو روغتون ویلي چې شپږ ماشومان د درملنې لپاره روغتون ته وړل شوي دي.

د امریکا د نړیوالې مذهبي آزادۍ کمیسیون (USCIRF) د هغو افغانانو لپاره د نوي خوندیتوب او لارو چارو غوښتنه کړې چې د مذهبي ځورونې سره د مخامخ کیدو خطر یې زیات دی.

د دې ادارې د اعلامیې له مخې چې د چارشنبې په ماښام خپره شوه، راغلي چې تر اوسه، طالبانو د اسلام د یوه تعبیر په عملي کولو سره هغه کسان چې مختلف نظرونه یا مذهبي عقیدې لري، تابع او په نښه کړي دي.

د دې ادارې رییسې ویکي هارټزلر له قوله راغلي:

"په څلورو کلونو کې، طالبانو په افغانستان کې مذهبي ازادۍ په بشپړه توګه له منځه وړې دي. ټول افغانان، د مذهبي اقلیتونو په ګډون، د ځورول کېدو له سخت خطر سره مخامخ دي. د طالبانو تش په نامه 'اخلاقي قانون' د ظلم یو سخت سیسټم نور هم پیاوړی کوي، په عامه او مذهبي ژوند کې د افغان ښځو ګډون له منځه وړي او مذهبي اقلیتونه د زیان له جدي خطر سره مخامخ کوي."

د دې میاشتې په پیل کې، USCIRF د طالبانو امربالمعروف و نهی عن المنکر د قانون په اړه یو راپور خپور کړ. د ۲۰۲۵ کال په خپل کلني راپور کې دې ادارې د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت ته سپارښتنه وکړه چې افغانستان د مذهبي ازادۍ د سیستماتیک، دوامداره او سختو سرغړونو له امله د ځانګړې اندیښنې وړ هیواد په توګه وپېژني.

طالبانو سمدستي په دې اړه څه نه دي ویلي خو مخکې یې ویلي چې دوی د ټولو مذهبي اقلیتونو حقونو ته ژمن دي.

د امریکا د فدرال استیناف محکمې د ۲۰۰۱ کال د سپتمبر د ۱۱مې د بریدونو او د افریقا په سفارتونو کې د ۱۹۹۸ کال د القاعده د بمي چاودنو د قربانیانو د کورنیو هغه هڅې رد کړې چې غوښتل یې د افغانستان بانک له کنګل شوي شتمنۍ څخه ملیاردونو ډالره تاوان ورکړل شي.

په مانهاټن کې د استیناف دوهمې محکمې وویل چې د نیویارک په فدرال ریزرف بانک کې ساتل شوي د افغانستان ۳.۵ ملیارد ډالر د بهرني حاکمیت د معافیت تر قانون (FSIA) لاندې خوندي دي.

د دې قانون له مخې دولتي شتمنۍ د جریمې په توګه نشي تر لاسه کېدای.

محکمې ټینګار کړی چې د افغانستان بانک (DAB)، یوه دولتي اداره ده او له همدې امله له هغو عریضو معافیت لري چې د طالبانو د حکومت پر ضد کیږي.

د قربانیانو کورنیو استدلال کړی و چې د افغانستان زیرمې باید د خسارې په توګه وکارول شي ځکه چې په هغو کلونو کې د طالبانو حکومت د دغو بریدونو تر شا د لاس لرونکې ډلې (القاعده) غړو ته خوندي ځای ورکړی و.

القاعدې د سپتمبر د یوولسمې بریدونو مسولیت منلی و چې په نیویارک، واشنګټن او پنسلوانیا کې یې نژدې ۳۰۰۰ کسان ووژل، او همداراز القاعده شبکې په ۱۹۹۸ کال کې په کینیا او تنزانیا کې د امریکا په سفارتونو بمي بریدونه وکړل، چې ۲۲۴ کسان یې ووژل.

د ترکمنستان په لویدیځ کې د دولت تر کنټرول لاندې کلتوري سکتور کې هنرمندانو ته د وزن کمولو او د دې هیواد د خپلواکۍ د ورځې لپاره پر وخت د "ښایسته ښکاره" کیدو لپاره سخت ضرب الاجل ورکړل شوی دی.

لوبغاړو، سندرغاړو، نڅاګرو او نورو ادعا کړې چې د بالکان ولایت چارواکو هغو کسانو ته چې وزن یې ډیر و، ویلي چې د سپتمبر د ۲۷مې تر عامه جشن مخکې وزن کم کړي یا له پایلو سره مخامخ شي.

دوی وايي، چارواکو خبرداری ورکړی، هغه کسان چې وزن یې کم نه کړ خپلې دندې به له لاسه ورکړي او نور به اجازه ورنکړل شي چې په سټیج یا تلویزیون کې راڅرګند شي.

ویل کیږي چې دا امر د ترکمنستان پخواني ولسمشر او د خلکو د شورا مشر قربانقلي بیردي محمدوف ورکړی، چې د حکومت ټولې څانګې څاري او پالیسۍ یې ټاکي.

د جمو او کشمیر په کاترا سیمه کې د ویشنو دیوي مندر ته نژدې د سختو بارانونو په نتیجه کې د مځکې ښویېدو له امله لږ تر لږه ۳۰ کسان مړه شوي او ګڼ نور ټپیان شوي دي.

چارواکو نن وویل چې د ژغورنې عملیات روان دي او د سړک او اورګاډي ترافیک ګډوډ شوی دی.

د هند د مون سون موسم د هیواد په شمال کې د مرګونو سیلابونو او مځکې ښویېدو لامل شوی دی، چې د جون راهیسې یې تر ۱۲۰۰ زیات کسان وژلي دي.

اوکرایني چارواکو ویلي چې د هیواد په شپږو سیمو کې د روسیې په هوايي بریدونو کې درې کسان وژل شوي او تر ۱۰۰،۰۰۰ زیات کورونه له بریښنا څخه بې برخې شوي دي.

د اوکراین د انرژۍ وزارت دا بریدونه د ملکي زیربناوو د ویجاړولو قصدي هڅه بللي دي.

په خیرسون سیمه کې، دوه کروندګر او یوه ۸۱ کلنه ښځه په بریدونو کې وژل شوي دي.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي پر امریکا غږ کړی چې د مسکو د بریدونو په وړاندې کلک دریځ غوره کړي.

په ورته وخت کې، روسیې ادعا کړې چې په ډونیڅک سیمه کې یې یو بل کلی نیولی دی.

د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ میاشت کې د جګړې له پیل راهیسې لسګونو زره خلک وژل شوي او ملیونونه بې کوره شوي دي.

د اسراییل پوځ د چهارشنبې په ورځ وویل چې د یمن له خوا یو توغول شوی توغندی یې کشف او شنډ کړی دی.

حوثي وسله والو چې د ایران له ملاتړه برخمنه ډله ده، د غزې د جګړې له پيله وخت نا وخت د اسراییل په لور توغندي ویشتلي دي.

حوثیان وایي، دا ډول بریدونه د فلسطینیانو د ملاتړ په هدف ترسره کوي.

اسراییل هم د دغو بریدونو په ځواب کې په یمن کې د حوثیانو سنګرونه ویشتلي دي.

د حوثي سرچینو په باور، د تیرې یکشنبې په ورځ پر صنعا د اسراییل په برید کې لږ تر لږه ۶ تنه ووژل شول او څه باندې ۸۰ نور ټپیان شول.

استرالیا ایران د یهودانو ضد دوو بریدونو کې په لاس لرلو تورن کړی او اعلان یې کړی چې د ایران سفیر یې له کانبرا څخه اخراج کړی دی.

د استرالیا صدر اعظم انتوني البانیزي پرون سه شنبه ویلي، د هیواد امنیتي ادارو یې معلومه کړې چې ایران په استرالیا کې دیهودانو ضد دوو بریدونو کې لاس لري.

یو برید په سیدني کې «لوئیس کانتیننتال کیچن» رستورانت باندې شوی و چې ترڅ کې یې رستورانت ویجاړ او د اور لمبه شوی و.

بل هغه ۲۰۲۳ کال کې په ملبورن کې د یهودانو یوې کنیسې باندې شوی و.

له دې سره همهاله استرالیا تهران کې خپل سفارت رخصت کړی او کارکوونکي یې دریم هېواد ته انتقال کړي دي.
د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي د استرالیا دا پریکړه سیاسي بللې، خو ډیر جزیات یې نه دي ورکړي.

د امریکا په اوریګان ایالت کې د اورلګیدنې له کبله یو شمیر کورونو اور اخیستی او په زرهاوو نورو د سوځیدو له ګواښ سره مخ دي.

د سیمې اوسیدنکو ته پرون دوشنبې د تخلیې امر شوی دی.

د چارواکو په خبره، دا اورلګیدنه چې د وچې او ګرمې هوا له کبله رامنځته شوي اوسمهال د اوروژنې کارکوونکو یو څه مهار کړې ده.

له وړاندې د امریکا په بیلابیلو ایالاتونو کې د اورلګیدنې له کبله په زرهاوو کورونه سوځیدلي وو.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، "سږکال غواړم د شمالي کوریا له مشر کیم جونګ اون سره وګورم".

هغه پرون دوشنبې په سپینه ماڼې کې خبریالانونو ته وویل، له کیم سره د خبرو اترو لپاره چمتو دی او په مناسب وخت کې به ورسره وګوري.

د رویترز خبري اژانس د راپور له مخې، ولسمشر ټرمپ په خپله مخکېنۍ دوره کې د کیم جون اون سره لومړنۍ لیدنه په داسې حال کې درلوده چې د امریکا او شمالي کوریا اړیکې کړکیچنې وې.

هغه مهال د دواړو لورو ترمنځ یو سوداګریز تړون هم لاسلیک شوی و، خو د اټومي انرژۍ، پوځي لګښتونو او د تړون په جزیاتو کې دواړو خواوو اختلافات درلودل.